Introdución: o universo e o seu comezo
A cuestión da orixe do universo intriga á humanidade durante séculos. O universo tivo un comezo, ou sempre existiu? O **Argumento cosmolóxico de Kalam** aborda esta mesma cuestión, propoñendo que o universo tivo un principio, e ese comezo apunta á existencia dunha causa transcendente. Este argumento, defendido polo doutor William Lane Craig, converteuse nunha peza fundamental da teoloxía natural, que explora a relación entre o universo, o tempo e un creador. Neste artigo, afondaremos nos aspectos clave do argumento cosmolóxico de Kalam, as súas implicacións e os desafíos aos que se enfronta.
A estrutura do argumento cosmolóxico de Kalam
O argumento cosmolóxico de Kalam pódese resumir en tres premisas simples:
1. **Todo o que comeza a existir ten unha causa.** 2. **O universo comezou a existir.** 3. **Polo tanto, o universo ten unha causa.**
A partir destas premisas, o argumento suxire que esta causa debe ser algo máis aló do universo: algo non causado, inmutable, sen espazo, atemporal e enormemente poderoso. O doutor Craig argumenta que esta descrición se aliña co concepto de Deus como o creador do universo. O argumento cosmolóxico de Kalam non é só un exercicio filosófico; aborda directamente cuestións que unen tanto a ciencia como a teoloxía.
A ciencia detrás do argumento: evidencia dun comezo
A idea de que o universo tivo un comezo non é meramente filosófica. A cosmoloxía moderna, especialmente a través da **Teoría do Big Bang**, apoia a idea de que o universo tivo un comezo absoluto. Segundo o modelo estándar de cosmoloxía, o universo expandiuse desde un estado altamente denso e quente hai aproximadamente 13.800 millóns de anos. Antes deste evento, non había espazo, tempo ou materia, literalmente non existía nada.
O doutor Craig subliña que esta comprensión científica do inicio do universo proporciona un forte apoio á segunda premisa do argumento cosmolóxico de Kalam. O **teorema de Borde-Guth-Vilenkin**, un desenvolvemento clave na cosmoloxía moderna, reforza aínda máis esta afirmación. Demostra que calquera universo que foi expandindo ao longo da súa historia, incluídos os escenarios multiverso, debe ter un comezo. Así, o universo non pode ser eterno pasado.
Esta evidencia científica engade peso empírico ao argumento. Segundo o doutor Craig, a combinación de razoamento filosófico e evidencia científica leva á conclusión de que o universo tivo un principio e, polo tanto, debe ter unha causa máis alá de si mesmo.
Insights filosóficos: o regreso infinito e o comezo do tempo
Ademais da evidencia científica, os argumentos filosóficos tamén apoian a idea de que o universo non podería ser infinito no pasado. Un destes argumentos implica a imposibilidade dun regreso infinito real dos acontecementos. Se o universo non tivese principio, habería unha serie infinita de acontecementos que se remontan ao pasado. O doutor Craig e outros defensores do argumento cosmolóxico de Kalam argumentan que isto é loxicamente imposible. Un número infinito de acontecementos pasados nunca permitiría que chegase o momento presente.
Para explicar isto máis adiante, imaxina tentar facer unha conta atrás desde o infinito: sempre quedaría un número infinito de momentos antes de chegar ao presente. Polo tanto, o tempo e o universo deben ter un punto de partida. Este razoamento filosófico complementa os descubrimentos científicos, proporcionando un caso sólido para o pasado finito do universo.
Retos e modelos alternativos
Aínda que o argumento cosmolóxico de Kalam é convincente, non está exento de desafíos. Unha das críticas máis comúns procede da física e da cosmoloxía modernas, particularmente no contexto dos modelos alternativos das orixes do universo. **A teoría do multiverso**, por exemplo, propón que o noso universo podería ser só un dos moitos nun multiverso infinito. Algunhas versións desta teoría suxiren que constantemente se están formando novos universos mediante un proceso chamado **inflación eterna**.
Non obstante, o doutor Craig sinala que mesmo nos modelos multiverso, o propio proceso inflacionario non pode ser infinito no pasado. O teorema de Borde-Guth-Vilenkin aplícase tamén ao multiverso, o que indica que debe ter un principio. Polo tanto, aínda que o noso universo sexa parte dun multiverso máis grande, o multiverso aínda require unha explicación para a súa orixe.
Outro modelo alternativo é a **cosmoloxía cíclica**, que postula que o universo sofre ciclos infinitos de expansión e contracción, dando lugar a repetidos “big bangs”. Non obstante, esta teoría tamén se enfronta a desafíos. O doutor Craig sinala que estes modelos tampouco se poden estender ao pasado infinito sen entrar en contradicións ou violar as leis da física.
O tempo flúe? O Debate sobre o tempo tenso e sen tensión
Un dos compoñentes filosóficos ligados ao argumento cosmolóxico de Kalam é a natureza do tempo. O doutor Craig é un defensor da **teoría do tempo tenso** (tamén coñecida como **teoría A**), que sostén que o tempo flúe e que o presente é especial. Segundo esta visión, os acontecementos xorden e desaparecen nun sentido real e obxectivo.
Pola contra, moitos físicos e filósofos subscriben a **teoría do tempo sen tempo** (ou **teoría B**), que trata todos os puntos do tempo (pasado, presente e futuro) como reais por igual. Neste punto de vista, o tempo é máis como unha paisaxe onde todos os momentos existen simultaneamente, e o “fluir” do tempo é só unha ilusión.
O doutor Craig argumenta que a teoría tensa do tempo é máis coherente coa nosa comprensión intuitiva do tempo e se adapta máis ao Argumento Cosmolóxico de Kalam. Se o tempo flúe e o presente é únicamente real, ten sentido falar do universo que “comeza” nun momento específico no tempo.
A causa do universo: un creador persoal?
Unha das implicacións máis significativas do argumento cosmolóxico de Kalam é a natureza da causa do universo. Se o universo tivese un principio, que tipo de causa podería traelo a existir? O doutor Craig argumenta que a causa debe ser:
– **Non causado**: non pode ter causa por si mesmo, se non, non resolvería o problema da regresión infinita. – **Sen cambios**: o propio tempo comezou co universo, polo que a causa debe existir fóra do tempo. – **Inmensamente poderoso**: para crear o universo a partir da nada require un poder máis alá de todo o que poidamos comprender. – **Persoal**: a decisión de crear algo a partir da nada apunta a un axente persoal que pode optar por iniciar o universo.
Segundo o doutor Craig, estas características suxiren fortemente que a causa do universo é un creador persoal, que se aliña co concepto tradicional de Deus.
Conclusión: un argumento poderoso para o comezo
O **Argumento cosmolóxico de Kalam** segue a ser un poderoso caso para a existencia dun creador. Ao combinar o razoamento filosófico e a evidencia científica, o doutor William Lane Craig construíu un forte argumento de que o universo tivo un comezo, e que este inicio apunta a unha causa transcendente. Aínda que seguen existindo modelos e desafíos alternativos, o argumento mantense ben baixo o escrutinio.
Esta exploración do inicio do universo inspiroume a reflexionar profundamente sobre a natureza da existencia e o noso lugar no cosmos. Se estás interesado en explorar isto máis, recoméndoche ver a discusión en profundidade sobre o argumento cosmolóxico de Kalam: William Lane Craig Retrospectiva I: argumento cosmolóxico de Kalam | Máis preto da verdade.